Thursday, December 9, 2010

Handwriting analysis referred by Samartha Ramdas Swami

रामदास स्वामींनी लेखन या विषयावर दस्बोधात एक समास लिहिला आहे व तो शिकवण या दशकात पहिला समास आहे.



Samartha Ramdas Swami refers to handwriting in his book Dasbodh. Verse 12 mentions the existence of relationship between handwriting and personality. He also refers to baselines, line spacing, margins, pressure, slant, size and pastocity of the handwriting. He suggests practicing handwriting at an early age. Samartha Ramdas swami has emphasized on consistency in handwriting throughout the chapter.



॥ श्रीरामसमर्थ ॥

॥ श्रीमत् दासबोध ॥

दशक एकोणविसावा : शिकवण

समास पहिला : लेखनक्रियानिरूपण

॥ श्रीरामसमर्थ ॥

ब्राह्मणें बाळबोध अक्षर । घडसुनी करावें सुंदर ।

जें देखतांचि चतुर । समाधान पावती ॥ १ ॥

वाटोळें सरळें मोकळें । वोतलें मसीचें काळें ।

कुळकुळीत वळी चालिल्या ढाळें । मुक्तमाळा जैशा ॥ २ ॥

अक्षरमात्र तितुकें नीट । नेमस्त पैस काने नीट ।

आडव्या मात्रा त्या हि नीट । आर्कुलीं वेलांड्या ॥ ३ ॥

पहिलें अक्षर जें काढिलें । ग्रंथ संपेतों पाहात गेलें ।

येका टांकेंचि लिहिलें । ऐसें वाटे ॥ ४ ॥

अक्षराचें काळेपण । टांकाचें ठोसरपण ।

तैसेंचि वळण वांकाण । सारिखेंचि ॥ ५ ॥

वोळीस वोळी लागेना । आर्कुली मात्रा भेदीना ।

खालिले वोळीस स्पर्शेना । अथवा लंबाकार ॥ ६ ॥

पान शिषानें रेखाटावें । त्यावरी नेमकचि ल्याहावें ।

दुरी जवळी न व्हावें । अंतर वोळींचे ॥ ७ ॥

कोठें शोधासी आडेना । चुकी पाहातां सांपडेना ।

गरज केली हें घडेना । लेखकापसुनी ॥ ८ ॥

ज्याचें वय आहे नूतन । त्यानें ल्याहावें जपोन ।

जनासी पडे मोहन । ऐसें करावें ॥ ९ ॥

बहु बारिक तरुणपणीं । कामा नये म्हातारपणीं ।

मध्यस्त लिहिण्याची करणी । केली पाहिजे ॥ १० ॥

भोंवतें स्थळ सोडून द्यावें । मधेंचि चमचमित ल्याहावें ।

कागद झडतांहि झडावें । नलगेचि अक्षर ॥ ११ ॥

ऐसा ग्रंथ जपोनी ल्याहावा । प्राणी मात्रास उपजे हेवा ।

ऐसा पुरुष तो पाहावा । म्हणती लोक ॥ १२ ॥

काया बहुत कष्टवावी । उत्कट कीर्ति उरवावी ।

चटक लाउनी सोडावी । कांहीं येक ॥ १३ ॥

घट्य कागद आणावे । जपोन नेमस्त खळावे ।

लिहिण्याचे सामे असावे । नानापरी ॥ १४ ॥

सुया कातया जागाईत । खळी घोंटाळें तागाईत ।

नाना सुरंग मिश्रित । जाणोनि घ्यावें ॥ १५ ॥

नाना देसीचे बरु आणावे । घटी बारिक सरळे घ्यावे ।

नाना रंगाचे आणावे । नाना जिनसी ॥ १६ ॥

नाना जिनसी टांकतोडणी । नाना प्रकारें रेखाटणी ।

चित्रविचित्र करणी । सिसेंलोळ्या ॥ १७ ॥

हिंगुळ संग्रहीं असावे । वळले आळिते पाहोन घ्यावे ।

सोपें भिजौनी वाळवावे । संग्रह मसीचे ॥ १८ ॥

तगटी इतिश्रया कराव्या । बंदरी फळ्या घोटाव्या ।

नाना चित्रीं चिताराव्या । उंच चित्रें ॥ १९ ॥

नाना गोप नाना बासनें । मेणकापडें सिंदुरवणें ।

पेट्या कुलुपें जपणें । पुस्तकाकारणें ॥ २० ॥

इति श्रीदासबोधे गुरुशिष्यसंवादे लेखनक्रियानिरूपणनाम समास पहिला ॥